سه شنبه 91 مهر 11  12:53 عصر

  2 – درک و دریافت( درک مطلب):

در این بخش به ارزشیابی توانایی تفکر و قدرت نقد و تحلیل دانش آموزان ازمعنی و مفهوم شعر و نثر و محتوای درس ، بخوان و بیندیش ، حکایت و ... توجه می شود. می توان از پرسش های فعالیت درس در کتاب مهارت های نوشتاری فارسی نیز البته به صورت شفاهی در این بخش ،ارزش یابی کرد .

3 – حفظ شعر: در این بخش لازم است هر یک از شعرهای (بخوان و حفظ کن) کتاب را دانش آموزان در طول یادگیری مستمر و ارزش یابی تکوینی،حفظ کنند ؛زیرا تاکیدی هست تا حافظه ی دانش آموزان خوب پرورش یابد ، تقویت حافظه ،پایه ی دیگر سطوح یادگیری است اما برای ارزش یابی پایانی در نوبت اول و آخر ، کافی است یک شعر را به دلخواه از حفظ، ارائه نمایند.در آزمون کتبی برای سنجش توانایی حفظ شعر ،بیت یا ابیات به صورت کامل خواسته شود و از دادن پرسش های تکمیل کردنی یا جای خالی در این بخش ،خودداری گردد.

4 – فن بیان

در قلمرو مهارت های خوانداری زبان ، پرورش و تربیت مهارت درست سخن گفتن یکی از اصلی ترین اهداف است. از این مهارت به عنوان مهارت «فن بیان» یا «سخنوری» یاد می شود. مقصود ما از فن بیان در فارسی ششم آن است که دانش آموز بتواند دیده ها ، خوانده ها ، شنیده ها و نتیجه ی اندیشه و تفکر خود را درست بر زبان آورد. این مهارت هم مانند دیگر مهارت های زبانی به تمرین و تکرار نیاز دارد. بنابراین لازم است در فرصت های آموزش و یادگیری به گروه ها و افراد مجال خوب سخن گفتن داده شود.

خوب گوش دادن ، خوب دیدن ، مشارکت فعال در فعالیت های گروهی ، بازی ها و نمایش های آموزشی ، مقدماتی هستند برای کسب مهارت پرورده گویی و خوب سخن گفتن و مهارت «فن بیان».

5-یاد آوری :

هدف :               -   رشد مهارت های زبانی

                       - شناخت ساختمان نحوی زبان فارسی

                      - تفسیر و بازشناسی کاربرد واژه ها

                      - تشریح عناصر زبانی

در ارزش یابی شفاهی فارسی لازم است دانش آموزان به نکات و موضوع های زبانی و ادبی مطرح شده در بخش یادآوری ها نیز توجه داشته باشند و معلمان محترم در ارزش یابی ،بیش تر به جنبه های کاربردی این نکته ها و تحلیل متن درس ها به کمک این نکات از سوی دانش آموز توجه نمایند.

6-کارگاه درس پژوهی :

هدف :                  - تجسم بخشیدن به آموزه های درسی

                           - مشارکت در کارگروهی

                           - تقویت تفکر جمعی

                          - عمق بخشیدن به یادگیری

اختصاص دو نمره به این بخش به معنی توجه به عملکرد دانش آموزان در طول آموزش و یادگیری مستمر و میزان فعالیت آنان در کارهای جمعی کارگاهی در کلاس و بیرون از کلاس است . روشن است که در اجرای فعالیت های کارگاه درس پژوهی و ارزش یابی آن ، هم نمره های فردی و هم نمره های گروهی باید در نظر گرفته شود.

7 – خودارزیابی :

           هدف: ارائه پاسخ شفاهی برخاسته از تفکر و برداشت از محتوای درس مهارت سخن گفتن ، فن بیان و میزان درک دانش آموز از مطالب درس.

از آن جا که چینش سوالات این بخش از سطح هم گرا به سطح واگرا است ، پرسش های نوع سوم از ارزش یاد دهی – یادگیری بیشتری برخوردارند و در این بخش ،شایسته است که سوالات واگرا بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

8-معنی واژه :

شناخت معنی واژگان به صورت مستقل و بیرون از متن، انجام نمی شود بلکه ارزشیابی از این بخش در قالب کلمات مترادف ، متضاد و شبکه معنایی صورت می پذیرد.

سه شنبه 91 مهر 11  12:52 عصر

   ارزش یابی درس مهارت های خوانداری فارسی ششم

  *شرح موضوع های ارزش یابی مهارت های خوانداری فارسی:

1) خوانش متن :

خوانش متن شامل متون نظم و نثر است (3 نمره نظم ، 3 نمره نثر)

در خوانش متن توجه به موارد زیر ضروری است :

- رعایت آهنگ

- توجه به لحن کلام

- رعایت تکیه:تکیه ،فشار آوایی است که روی هجای کلمه ایجاد می شود و موجب برجسته شدن هجای کلمه می شود. در مورد کلمات چند هجایی باید توجه کنیم که تغییر در هجا باعث تغییر در معنی کلمه می شود.

مانند : سبزی sabzi  (به معنی سرسبزی و طراوت)   ،     سبزی sab/zi  (سبز هستی )

          ولی vali  (سرپرست)                                 ،           ولی va/li  (اما)

- رعایت مکث و درنگ

- رعایت ایستگاه های آوایی : منظور از ایستگاه های آوایی ، جاهایی است که سخن نیاز به قطع و وصل و کشش های آوایی دارد و به عبارتی رعایت زیر و بم کلمات است.

سه شنبه 91 مهر 11  12:48 عصر

شیوه نامه ی ارزش یابی درس زبان و ادبیات فارسی پایه ی ششم

 

تذکر: از تفکیک ساعت و موضوع آموزش مهارت های زبانی و واگذاری آن به برنامه های دیگر ،جداً خودداری شود.بی توجهی به این مساله ، آسیب اصلی برنامه در سال های گذشته بوده است.

درس زبان و ادبیات فارسی به سه ماده ی درسی ، بخش شده است :

1) مهارت های خوانداری فارسی

2) مهارت های نوشتاری : الف - املا

 3) مهارت های نوشتاری : ب - نگارش و انشا

هر یک از این سه عنوان درس ، به صورت مستقل ، بیست نمره دارند ، چگونگی ارزش یابی و نمره گذاری درس ها در پی ، می آید.

1 – فارسی (مهارت های خوانداری) ، این درس به آموزش و تقویت مهارت های شفاهی یا گفتاری زبان می پردازد. در ارزش یابی هم انتظار می رود ، پاره مهارت های خوانداری زبان ، مورد توّجه همکارن قرار گیرد.

در این برنامه تاکید بر تقویت مهارت های گوش کردن ، تمرکز داشتن ، درست حرف زدن ، گفت و گوی دو نفره ، گفت و گو در جمع ، خوانش صحیح متن و حفظ شعر از اهداف اساسی است که با هم دیده شده اند .در ارزش یابی باید استقلال آن ها حفظ شود.

از سوی دیگر در کتاب فارسی علاوه بر متون نظم و نثر فارسی گذشته و   معاصر ، درک و فهم محتوای متون نیز ضروری است بدین منظور در ارزشیابی توجه به توانایی تفکر ، قدرت نقد و بررسی و تحلیل نیز در نظر گرفته شده است.

یادآوری :آزمون پایانی مهارت های خوانداری فارسی به صورت شفاهی برگزار می شود ولی برای این که همکاران بتوانند از همه ی دانش آموزان ارزشیابی یکسانی به عمل آورند و نمره هایی برای هر یک داشته باشند، پیشنهاد می شود : ماهی یک بار آزمون کتبی هم برای ارزشیابی از فارسی برگزار شود. در برگزاری این آزمون ،پرسش های صفحه های نخست هر درس در کتاب مهارت های نوشتاری با عنوان «فعالیت های متن درس» می تواند به کار گرفته شود. (ارزیابی تکوینی یا مستمر).                                             

یکشنبه 91 مرداد 29  9:35 صبح

درود بر شما پاکدلان و پارسایان

خجسته عید رمضان بر شما فرخ باد.امید که پیوسته کامگار و بختیار باشید .

روزه فرصتی است برای آزمون ، سنجه ای است برای تعیین چگالی دین باوری و آدم گونگی ما .

فرصتی است برای تشخیص عیار خویشتن داری ، تقوا و پرهیز و پارسایی ، تحمل و شکیبایی.

ماه رمضان ، زمان برکشیدن آستانه ی انسانیت و خداگونه شدن ماست .

مجالی است تا لب از خوردنی های برآمده از گل بربندیم و دل بر ماکولات آسمانی بسپاریم.

راستی اگر رمضان آمد و رفت ،آیا گرد و غباری در کالبد خاکناک ما بر انگیخته است یا نه ؟

یکشنبه 91 مرداد 1  1:56 عصر

مبانی زبان آموزی

جهان کودکان ،جهانی طربناک است .نازونیاز های روحی – روانی کودکان پیوسته بر بنیاد خیالِ پران و موسیقی نشاط انگیز و رقصان ،استوار است.نردبان خواهانی ها و نیاز های آنان ،پلکانی رو به چُستی و چالاکی و سر در سرزمین نور و روشنایی دارد.رفتار و حرکت بر این پلکان ، به آهنگ خیزان و رقصان پیش می رود.

دیگر از ویژگی های دنیای کودک ،جاندارپنداری است . در چشم او همه ی پدیده های عالم ،زنده اند،به همین سبب است که کودک با هر شی و جسمی که رویارو شده باشد ، به آسانی با وی هم سخن می شود.

پویه های ذهنی کودک ،بیش تر برگرد پدیده های دیداری و محسوس می چرخد ،به همین روی ، حرکتی از بیرون به درون و از عالم دیداری و محسوس به دنیای مفاهیم عقلی و ذهنی دارد.

زبان کودک نیز همرنگ نیازهای کودکانه است . زبان کودک همزمان با رشد جسمی و رشد ذهنی ، رشد می کند .این رشد با فرایندهای طبیعی بدن ،همسویی دارد و در این مرحله ،زبان نیز از جامعه و محیط پیرامونی کودک فراگرفته می شود و بدین سان ،اندک اندک گوش با آهنگ کلام و بافت آوایی سخن فارسی ،خو می گیرد.با رشد جسمانی ،دستگاه ها و اندام های صوتی و گفتاری نیز شکل می پذیرد و به تدریج ،مرحله ی زبان گشایی کودک آغاز می شود.

دوشنبه 91 تیر 26  3:39 عصر

 

یکی از نغزترین ، نازترین و نازکترین پهنه ی زبان ، پهنه ی آوایی زبان است. چیزهایی که بیرون از دایره ی خطا و نمادهای نوشتاری زبان هستند و در خطا نشان داده  نمی شوند ولی حال و هوای رازناکی دارند و باری را با خود دارند و انتقال می دهند که خط زبان در آن ، ناتوان است. عناصر آوایی زبان ، همچون : آهنگ ، لحن ، تکیه ، مکث ، درنگ و ایجاد کشش های آوایی ، چیزهایی هستند که به هنگام خوانش شعر اگر درست به کار گرفته شوند ، غوغایی در نهان شنونده و آشوبی در جهان ذهن خواننده ، پدیدار می سازند که به گفتن در نمی آید ، فقط باید به چشم دل خواند و به گوش جان شنید تا فراز و فرود و پست و بلند آوایی را دریافت و نشست و برخاست بار عاطفی و انگیزش و خارخار درونی آن را حس کرد.

زبان پدیده ای زنده است. ما بر این باوریم که واژگان زبان نیز برای خود مانند اندام واره های هر موجود زنده ، رنگ و بویی دارند.

بنابراین در هنگام آموزش زبان ، لازم است شاخک های حسی زبان آموزان را نسبت به رنگ و بوی هر واژه و ویژگی های آن ، بر انگیزانیم.

این پنج حس ظاهر، پنج در کسب علم و رساندن فراگیران به قلمرو شناخت هستند. با گشایش این درها به روی زبان آموزان به پرورش روحی – روانی و رشد توانایی های ذهنی و زبانی آن کمک مؤثری می شود و دامنه ی واژگانی آنان غنی و قدرت تخیل و آفرینشگری آنان افزون می گردد...

پنج شنبه 91 تیر 15  2:15 عصر

به لطف پروردگار مهربان و پایمردی جمعی از استادان زبان و ادب فارسی ، کار تالیف کتاب فارسی ششم ابتدایی به فرجام آمد.

این هم چندسطراز مقدمه ای که بر پیشانی کتاب ،نوشته ام :

زبان فارسی ،برای ما جایگاه و اهمیت بسیار ارجمندی دارد .چون از سویی هویت فرهنگی ما را سامان می دهد و از دیگر سوی ،درگاهِ رفتن به دنیای آموزش و یادگیری دیگر علوم و فضایل است.

درس فارسی ،پیام آور شکوه و جلالِ فکر و فرهنگ ایران اسلامی در طول روزگاران است .جوهره ی آثار حکیمان و فرزانگان پهنه ی علم و ادب فارسی ،همواره از دو آبشخور گوارا و روح پرور ، مایه ور است: سرچشمه ی زلال معارف باورشناختی دین اسلام ، بن مایه های فرهنگی .

بزرگان و ستارگانِ رَخشان آسمان فرهنگ و ادب، همچون فردوسی ،سعدی ،مولوی ،حافظ و ملاصدرا و...،حکیمان الهی و انسان های فرهنگمند و دین باوری بوده اند که رگ رگِ وجودشان از آن دو آبشخور ، بارور و سیراب شده است و به همین سبب است که آثار این ادیبان و عالمان ، روایتگر معارف قرآنی و ظرایف حکمی زبان فارسی است .زبان فارسی ، روح ملت و جانمایه ی وحدت آفرین ایرانیان ،در سراسر عالم است .

 کتاب مهارت های خوانداری فارسی پایه ی ششم،مبتنی بر«برنامه ی درسی ملی جمهوری اسلامی ایران »،رویکرد شکوفایی فطرت الهی(رویکرد عام) و با توجه به عناصر پنجگانه (علم ،ایمان ، اخلاق ،عمل ، تفکر) و جلوه های آن در چهار پهنه (خود ،خلق، خلقت و خالق) و نیز برپایه ی چهارچوب «برنامه ی درسی فارسی دوره ی ابتدایی »، با تکیه بر مهارت های زبان آموزی (رویکرد خاص )سازماندهی و تالیف شده است .

شبکه ی مفهومی ، خواست ما از نگرش شبکه ای این است که تمام برنامه ی آموزش زبان فارسی و کتاب درسی چونان پیکره ای است که عناصر ساختاری و محتوایی آن به یکدیگر در پیوسته و در هم تنیده اند. بنابراین مدرسان گرم دل و مهربان می باید نخست تاروپودهای این شبکه را یافته ،سپس به شرح و تحلیل ساحتار و محتوا بپردازند.

یکشنبه 91 اردیبهشت 24  5:38 عصر

کودک، هنگام انجام دادن کارها و بازی ها با خود گفت و گو می کند.این گفت وگو تا هفت سالگی به صورت گفتار خودبنیاد و از آن پس به شکل گفتار درونی  ،جلوه  می کند .زبان در این فرایند از راه نقش تنظیم گر خود ، حل مساله و گره گشایی  را آسان می سازد .

آزمایش ها نشان می دهد که کودکان برای رسیدن به هدفی که همراه با حل مساله ای عملی است ،هم زمان از گفتار و عمل وکردار بهر می گیرند، بدان سان که وقتی دست یابی به هدف دشوار می شود و شرایط ، رفتار کودک را پیچیده می کند ، گفتار کودک افزایش می یابد .در پویه های دشوار حل مساله ،نخست گفتار خودبنیاد که هدفش تحلیل و بررسی اکنون است ،فزونی می گیرد ،سپس گفتار ، نقش ساماندهی برای چیره شدن بر وضعیت را به خود می گیرد.

گفتار ، دستکاری موثر پدیده ها را برای کودک آسان می سازد و رفتار خود کودک را نیز به سامان و هماهنگ می کند . درفرایند حل مساله ،وقتی گفتار به کمک عمل می آید، کودک به جای دستکاری مستقیم  ،فرایند روانی پیچیده ای را به کار می گیرد . این فرایند پیچیده سبب می شود انگیزش های متوقف شده ی درونی مجال رشد یابند و آشکارشوند. پیوند زبان با فرایندهای ذهنی حل مساله و ادراک ، به اندازه ای  است که روان شناسان زبان براین باورند که کارو کردارآگاهانه بدون زبان ممکن نیست .

«ویگوتسکی » می گوید (وزیرنیا،زبان شناخت ،ص 175): کودکان مساله ی عملی را به کمک چشم ها و دست ها به اضافه ی گفتارشان حل می کنند .

سه شنبه 91 اردیبهشت 5  9:47 عصر

                                          ای دل

       ای دل ،بنال بر دل نالان فاطمه            افغان نما ، ز حسرت افغان فاطمه

  برباد رفت ،غنچه ی گلزار مصطفی            برخاک خفت ،لاله ی بستان فاطمه

ابری به نوبهار ،نباریده  در چمن                   چون بارش دو دیده ی گریان فاطمه

خورشید را به آتش محنت، فرو نشاند             آهی که خاست از دل سوزان فاطمه

                                      آگه بود ز درد غریبان ، دل غریب

                                      واحسرتا  ، ز درد غریبان فاطمه

                   مقتل منظوم فدایی مازندرانی، ص 307،چاپ انتشارات فرتاب ،تهران ،1389

جمعه 90 بهمن 14  11:19 صبح

زبان، پیکره  و  روحی دارد ، کالبدی دارد و قلبی که در این کالبد است و این همه ، هویت زبان را سامان می دهد.

 واژگان ،قلب زبان به شمار می آیند ، قلب زبان ، نمودگار هویت اوست .اگر ما براین باوریم که زبان رمز هویت ملی ماست ؛

هویت زبان ،واژه های آن است . بنابراین ،می بینیم که هویت ما به هویت زبان ،گره خورده است . به دیگر سخن ،

زبان رمز هویت ملی و نمودگار ناموس فرهنگی ماست ؛از این رو است که در هنجارهای باورشناختی و جامعه شناختی ما ،

آن که ناموس هویتی وفرهنگی خویشتن را پاس نمی دارد ، خوش نام نیست . پس غیرت ملی- زبانی خویش را برانگیزانید

و در کاربست واژگان نامحرم و بیگانه روی ،هوشیار باشید.