کارگاه تحلیل فصل اوّل علوم و فنون ادبی پایه ی دهم
خواست ما از سازماندهی و نگاشت کارگاه های فصل، فرصت سازی برای رشد مانایی و پایایی آموخته ها و کسب مهارت عملی کالبدشکافی متن است. این کارگاهها، فراخوانی آموزه های درس ها و نیز یادیاری و دست ورزی موضوع هایی است که دانش آموزان در فرایند یاددهی-یادگیری، از آن گذشته اند.
1- جدول را کامل کنید.
|
موضوع
|
شرح و توضیح
|
|
نوع لحن
|
روایی - داستانی:
جریان خواندن، با آهنگ نرم و کشش آوایی همراه است؛ به گونه ای که میل و رغبت شنونده را به شنیدن ادامه ی آن بر می‌انگیزد و شوقی همراه با حالت انتظار در ذهن پدید می‌آورد.
|
|
قلمرو زبانی
|
- به کارگیری سرا به جای خانه،
- کاربرد« درخورد» به جای « درخور»،
- جمله‌ها ساده و کوتاه،
- کمی واژگان غیرفارسی،
- زبان شعر ساده و روان.
|
|
قلمرو ادبی
|
- به کارگیری آرایه‌های لفظی: جناس: باک، خاک
- قالب شعری: مثنوی: هر بیت قافیه ی مستقل دارد.
- استعاره: قفس
- تشبیه: همچو پروانه، چون صدف،
- مراعات نظیر: کیمیا، صدف و دُر، پربها.
|
|
قلمرو فکری
|
به این نکته می‌رسیم که عارفان تعلق خاطر به دنیا و ظواهر دنیایی ندارند و در دنیای مادی کنونی وجود انسان های اهل معنا و معرفت، بسیار اندک شمار است. مردان راستین حق و دوستان حقیقی اندک و نایاب هستند.
|
|
نتیجه گیری
و
تعیین نوع
|
نکته ی عمیق معرفتی، این است که یار یکدل و روشن ضمیر و حق شناس، بسیار با ارزش و گرانبهاست؛ مرد حق، تنهاست.
این شعر را می توان در رده ی ادبیات« تعلیمی- اندرزی» جای داد.
|
خانم نیّره سعیدی، سراینده ی شعر « در کتاب آمد که در عهد قدیم...» متخلّص به نیّر، نام پدرش سید موسی میرفخرائی معیّرالملک بود. تولد 1299 و در درگذشت 1371 شمسی؛ محل تولّد، تهران. تحصیلات ابتدائی و متوسطه را در تهران به پایان رسانید، سپس از دانش‌سرای عالی تهران در رشته ی ادبیات فرانسه و فارسی، موفّق به دریافت درجه ی کارشناسی گردید. برای ادامه ی تحصیل به پاریس رفت و بعد از چند سال به ایران بازگشت. وی به مدت دو سال مجله ی «بانو» را در تهران نشر داد که نخستین نشریه ی اختصاصی بانوان محسوب می‌شود. مقالات و اشعار او در نشریات مختلف کشور به چاپ رسیده است. وی در تهران وفات یافت. از آثار اوست: شطرنج، ترجمه ی کازانوا و مجموعه شعر به نام «ترانه من».
2- حکایت را بخوانید...
|
قلمرو زبانی
|
قلمرو ادبی
|
قلمرو فکری
|
|
-جمله ها کوتاه هستند.
|
-تضاد میان: شادی و غم، خشکی و باران، سرد و گرم
|
پیام فکری حکایت سعدی را می توان در سه دسته ی زیر، خلاصه کرد:
- مدیریت خرج و دخل یا اقتصاد زندگی.
- رعایت خردمندی و ادب رفتاری.
-نصیحت پذیری و پرهیز از خیره سری.
* بر پایه ی این آموزه ها، حکایت سعدی از دید درون مایه، در نوع «ادبیات تعلیمی یا اندرزی» جای می گیرد.
|
|
-کاربرد «را» به معنی «برای»،
|
- تمثیل: اگر باران به کوهستان نبارد...
- چو دخلت نیست، خرج ....
|
|
-کاربردهای کهن: ملّاح، خشک رود، پیشمانی خوردن
|
- کنایه: دم گرم من در آهن سرد او اثر نمی‌کند، سخن در گوش نیاورد، با دو پای در بند افتادن.
|
