پس، هر یک از حس‌ها، دریچه‌ای برای تماس انســان با عالم بیرون و شناخت آن است.
چنان کــه دیدیم از راه حس‌هــای پنجگانه (شــنوایی، بینایی، بویایی، چشایی، بساوایی)،
ذهن کودک، رفته رفتــه با تجربه ها و یافته های تازه ای آشــنا می شــود که این جهان یا سامانة ذهنی او را مایه ور می ســازند.
بــه بیان دیگر، ایــن پنج حس، پنج رود درون ریز هســتند که شخصیت ذهنی و سامانة فکری کودک و عقل و خــرد او را آبیاری می کننــد
و به آن، حیات، حرکت، برکت و حتی حرمت میب خشند.
شایان ذکر اســت که در آثار و نوشــته های متفکران بزرگ مســلمان نیز به حواس پنجگانه توجه خاص شده است.
علی ُ بن عثمان هجویری در کتاب «کشــف ِ المحجوب» پنج درِ علوم را بدین سان برمی شمارد و آن ها را سپاه سالارِ علم و عقل، می نامد:
«کلّیت علوم را حصول، از این پنج در بوَد: یکی دیدن و دیگر شــنیدن، دیگر چشیدن، چهارم بوییدن، پنجم بَسودن؛ و این پنج حواس، سپاه سالارانِ علم و عقل اند». (هجویری، ،1371 ص415).
