برتراند راسل: چگونه می‌نویسم؟
یخشی از نوشته ی راسل را با ترجمه ی دریابندری، برایتان می نگارم تا در خوانشِ این کتاب، با من همسُفره و هم بهره شوید:
«دستورهای ساده‌ای است که به نظر من می‌شود به نویسندگان نثر مرسل توصیه کرد:
اوّل: اگر کلمه‌ای کوتاه، افاده‌ی معنی‌کند، هرگز کلمه‌ی دراز به کار نبرید.
دوم: اگر بخواهید جمله‌ای بنویسید که در ضمن آن ناچارید چندین معترضه بیاورید، چند تا از این معترضه‌ها را در جمله‌ی دیگری بیاورید.
سوم: نگذارید که آغاز جمله در خواننده، انتظاری پدید آورد که در پایان جمله، خلاف آن ظاهر می‌شود. مثلاً این جمله را در نظر بگیرید که ممکن است در نوشته‌ای در باب جامعه‌شناسی بیاید:
«افراد انسانی از رفتار ناپسند کاملاً برکنار هستند، منتها فقط در صورتی که شرایط لازم معینی، که جز در نسبت کمی از موارد واقعی فراهم نمی‌شود، بر اثر حصول توافق دشواری بین اوضاع مساعد، خواه فطری و خواه محیطی، اتفاقاً منجر به تولید فردی شود که در او بسیاری از خصایص به نحوی که از لحاظ اجتماعی مفید است از حد عادی منحرف شده باشد».
حالا بگذارید ببینیم این جمله را می‌توان به زبان آدمیزاد ترجمه کرد یا نه. من این را پیشنهاد می‌کنم: «همه‌ی آدم‌ها، یا تقریباً همه‌ی آدم‌ها رذل‌اند. آن‌هایی که رذل نیستند هم از حیث نسبت و هم از حیث تربیت، بخت بلندی داشته‌اند».
این جمله هم کوتاه‌تر است و هم فهمیدنش آسان‌تر، و درست همان مطلب جمله‌ی قبلی را بیان می‌کند؛ ولی متأسفانه باید بگویم که هر استادی اگر به جای جمله‌ی اوّل جمله‌ی دوم را به کار ببرد، از دانشگاه بیرونش می‌کنند.
این نکته، اندرزی به خاطر من می‌آورد که برای آن عدّه از شنوندگان من که ممکن است استاد دانشگاه باشند، مفید خواهد بود. من مجازم زبان ساده به کار برم، برای این‌که همه می‌دانند من اگر بخواهم می‌توانم منطق ریاضی هم به کار برم. این جمله را در نظر بگیرید: «بعضی از مردم با خواهر عیال متوفای خود ازدواج می‌کنند».
من می‌توانم این را به زبانی بیان کنم که فهمیدن آن، مستلزم چندین سال تحصیل باشد. این به من آزادی می‌دهد. من به استادهای جوان پیشنهاد می‌کنم که نخستین اثرشان را به زبانی بنویسند که فقط چند نفر اهل اصطلاح آن را بفهمند.این کار را که کردند، آن وقت دیگر می‌توانند هر مطلبی را که دارند به زبانی بیان کنند که همه «حالی‌شان بشود». در این ایّام که حیات و ممات ما هم دست استادهای دانشگاه است، من جز این نمی‌توانم فکر کنم که اگر جنابان استادان پند مرا به کار بندند، مستحق حق‌شناسی ما خواهند بود».(راسل، کتاب« عرفان و منطق»)
