خانواده، لهجه ، گویش، زبان مادری
ســامانة زبان و دامنة واژگانی و سبک و شیوة کاربست کلمه و عبارت و جمله وگونة گفتاری و حتی ضرباهنگ آوایی به کارگیری واژه هــا و لحن هر یک، در هر خانواده، متفاوت اســت.
بنابراین ِ پیشه و شغل و نوع کار و جغرافیای فرهنگی و محیطی و جایگاه ِ اجتماعی ِ آن خانواده، در ساخت و سامان زبان افراد اثرگذار است و ِ این اثربخشی، نقش خود را در زبان اطرافیان نیز بر جای می گذارد.
دامنــة واژگانی کودک همچون قلک پول اوســت که روزانه اندوخته می‌شود. پدر یا مادر، از همان خُرده ریزه ای که در چنته وجیب خود دارند، چیزی را بــه قلک کودک اضافه می کنند.
بدین قیاس، ســامانة ذهن و زبان کودک بر حسب همزیستی دراز آهنگ با پدر و مادر، کلمه ها، واژگان، اصوات و نشــانه های بسیار دیگری را از این دو آبشخور اصلی خود وام خواهد گرفت.
برای مثال، اگر در یک خانواده، پدر خاستگاهی آذری و مادر خاستگاهی مازندرانی یا مازنی داشته باشد، زبان پدر و لهجه یا گویش مــادر در واژه، تکیه، آهنگ و لحن به فرزند آنان انتقال خواهد یافت.
باید بدانیم کــه »اصطلاح گویشdialect )) در مورد تفاوت های تلفظی، دســتوری و واژگانی؛ و اصطلاح لهجه accent ) ) در مورد تفاوت هــای تلفظی گونه های زبانی به کار گرفته شده است«. ( مدرسی، ،1400 ص 168)
