گزارش لحظه ها و حال ها و بازخوانی نگاه ها و دیده ها و شنیده ها در دوره ی آموزش مدرسان درس« آموزش مهارت های نوشتاری» است که در روزهای 4 تا 7 شهریور 1393 با حضور جمعی از استادان زبان و ادب فارسی کشور در دانشگاه شهید رجایی تهران برگزار می شود.
آموزش دوره دوم یا گروه ب از صبح امروز سه شنبه، چهارم شهریور 1393 آغاز شد.مکان دوره، همان دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی در لویزان تهران است که هفته ی پیش دوره ی گروه الف هم همین جا سپری شد.
چونان هر روز به لطف خدا، صبح زود تر از خورشید به فضای دانشگاه رسیدم ساعت نزدیک 45/6 دقیقه بود که وارد محوطه ی پر دار و درخت آن جا شدم . زودتر از خورشید گفتم . درست است تردید نکنید، طلوع آفتاب تهران زودتر از این هاست ولی به دلیل پایین بودن منطقه ی دانشگاه و قرار گرفتن در سراشیبی، هنوز پرتو خورشید به درون شاخ و برگ درختان باغ نرسیده بود که من رسیدم و کنارشان نشستم .
چشمم را به بوته های گل و گوش و هوشم را به صدای چهچه ی روح انگیز بلبلکان لای شاخ و برگ درختان سپردم. در تماشای گل بوته ها چیز جالبی را دیدم. شاخه های پرخار و تهی از گل؛ تقریبا همه ی بوته های گل، بی گل بودند. یا ریخته و یا چیده شده بودند، اما تیغ های بلند و نوک تیز در کنار برگ های بی گل، خود نمایی می کردند. کمی اندیشیدم و دیدم در زندگی ما آدم ها هم رسم طبیعت چنین است که فرصت گل چهرگان و گل خویان و گل گویان، اندک است اما خارخویان و گزنده گویان، دیر زی اند و جلوه گری می کنند !
بلبلکان اما آن چنان نغمه گری و دلبری می‌کردند و از هزارآوای خود نوا بر می آوردند که ناگاه تمام حس و حواسم را به خود کشاندند و مرا به خود خواندند و فکر خار و گل را از سر به در بردند و به نغمه سرایی وا داشتند. آن ها می خواندند و من پس از لحظاتی گوش سپردن، همان لَخت های آوایی را به تقلید بر می آوردم. اگر چه من از بچگی و نوجوانی چنین تجربه های شنیداری داشتم و بارها آوای بلبلان را سردادم اما هرگز مانند امروز ننشسته بودم و با آنان همنوایی نکرده بودم.
وقتی خوب گوش سپردم ،توانستم لخت های آوایی خوانش بلبلان را به برش های هجایی و برابرهای واژگانی در آورم . این کار تازه ای برای خودم بود. هنگاهی که همان بافت آوایی شنیده شده را تکرار می کردم از بلبلان پاسخ می شنیدم. حتی حس کردم به من نزدیک تر شدند.
تقریبا سه چهار بلبل بودند که به این شکل می خواندند:
- دَم دَم دریم / دَم دَم دریم
- دیم دَرَم دریم / دیم دَرَم دریم
و سرانجام نغمه های یکی از بلبل ها را که ضرباهنگ تکراری شبه کلامی داشت و در لابلای شاخه ی رو به روی من نشسته بود این گونه ترجمه و برگردان واژگانی کردم:
- می بینم می بینم می / می بینم می بینم می
حس و حال من آن لحظه این بود که گویی پرنده آمد در برابر من و از لای شاخه ی درختان، طنز گوی و خندان روی، می گوید: ای که صدای مرا تقلید می کنی و ناشیانه سرِ همنوایی و همسری با من پیش گرفته ای، دارم می بینمت که چه نسخته و بی قانون می نوازی! می بینم می بینم می !
خلاصه این همزیستی با بلبلان حدود 45 دقیقه طول کشید و خوش بختانه موجودی دیده نشد که این بداهه سرایی بلبلان و ردیف نوازی ناشیانه ی من را از هم بگسلد. صبح بسیار فرخنده دم و تجربه ی شنیداری بسیار خوش گواری بود. مشقِ شنیداری فرح بخشی بود
به هر روی با نزدیک شدن عقربه ها به ساعت هشت صبح کم کم بلند شدم و با حرکت و برخاستن من، بلبلان هم پر گشودند.
روز اول و آغاز دوره بود، افتتاحیه و دریافت کارافزارهای آموزشی تا حدود 10 به درازا کشید. کلاس ها و کار بررسی محتوای آموزشی از 15/10 دقیقه شروع شد.
- موضوع ومحتوای‌آموزش: بررسی و تحلیل کتاب تازه زاد و نوپدید«آموزش مهارت‌های نوشتاری» هفتم و هشتم
- استادان دوره: دوستان و همکاران عزیزم آقای گودرزی، آقای صدیق پور و خانم سجودی و خودم.
- شرکت کنندگان در کلاس های این دوره، مدرسان استان های کشور
- زمان این دوره، 32 ساعت
کلاس ها شروع شد من به کلاس 101و استادان دیگر هم هر یک صاحب کلاسی دیگر. از این ساعت دیگر ما آدم های با کلاسی شده بودیم!
اولین کلاسم باز هم همان حکایت همیشگی، یعنی نیمی یاران پارو پیرار و نیمی جدید و تازه کار.البته به گمانم این دو دستگی و ناهمگونی شرکت کنندگان برای پویه های فکری و شکار نگاه ها و دیدگاه های تازه بسیار سازنده است چون عادت و خوگیری به فضا و آدم ها، مرگ زایی فکری را در پی خواهد داشت.
موضوع آموزش امروزمن و همکارانم در سه زنگ کلاس ها ،به ترتیب: بررسی مقدمه و مبانی، درس نخست ، درس دوم و سوم ، بود.
در هر سه کلاس، گفتیم و شنیدم، خواندند و نوشتیم و دگربار خواندند و شنیدم. یعنی همه اش تمرین مهارت های زبانی.
نگرانی در نگاه ها و گفته ها به چشم و گوش می آمد. برایم طبیعی بود که چنین باشد چون باورم این است که این کار فرّخ روی و خجسته زاد، آب در خوابگاه ذهن بسیار کسان کرده است. همواره دوستان و مدرسان را به خویشتن داری و تامل بیشتر و پرهیز از شتاب در داوری فرامی خوانم. این هم بخشی از طبیعت گنجشک روزی بودن و تنگ حوصلگی و کف خویی ما آدم هاست که فکری ؛ طرحی و نقد و نظری کورسوی در ذهنمان افروخت، نمی توانیم شکیبایی پیش گیریم تا به رسیدگی و پروردگی برسد، چیزی تو گویی از درون، قلقلکمان می دهد و خارخار روانمان می شود و تا نگویم، رها نمی شویم.
درس طبیعت این است که برای بارگیری و برآوری و خوشه زایی باید نخست خاک شویم و سپس سربرآوریم و دم سردی زمستان و تاب تابستان را بچشیم و روزان و شبان را بگذرانیم تا به آستانه ی پختگی و پروردگی برسیم.
نخستین پیام این برنامه ی جدید و کتاب ها که به راستی انقلابی در آموزش مهارت نوشتن در تاریخ آموزش رسمی کشوراست، این است که ذهنمان را از پیش دانسته ها بشوییم و ناز تجربه ها را گران نفروشیم. بازاندیشی در نگاه ها و اندوخته ها، گام نخست در همراهی است.
تا روز دیگر و خلق نگاهی تازه تر، خدای نازنین همراهان باد.
